Wetenschappelijk hoogleraar Diederik Stapel vervalste acht jaar lang allerlei data die in de meest vooraanstaande tijdschriften werden gepubliceerd. De mediagenieke en ogenschijnlijk zeer succesvolle Stapel bedroog tientallen collega’s die nu nog maar moeten zien in hoeverre hun carrière naar de knoppen is.

Commissie Levelt deed onderzoek naar de hoogleraar Sociale Psychologie. Het rapport werd gisteren gepresenteerd. Het was nog veel erger dan gedacht. Levelt: “De commissie is van de ene in de andere verbazing gevallen. De omvang is enorm. Het persoonlijk leed dat hij heeft aangericht. Jonge mensen die aan hem waren toevertrouwd heeft hij misbruikt.”

Zijn werkwijze was als volgt:

Hij deed net alsof hij onderzoek ging doen, schakelde mensen in, maakte afspraken, stopte alle papieren in de auto, en ging rondjes rijden. Thuis vulde hij alle formulieren in. Stapel maakte zijn studenten wijs dat hij daar wel geweest was en onderzoek had gedaan. Niemand mocht daar bij zijn. Hij claimde zelf de bijzondere contacten en beschermde ze zorgvuldig af.

Bekende onderzoeken van Stapel:

• Vlees eten maakt hufterig
• Kopen maakt gelukkig
• Smerige straat zorgt voor meer discriminatie

Met die artikelen en resultaten zijn anderen weer aan de slag gegaan. Die zijn deels waardeloos geworden. Er zit nu een gat in de carrière van die wetenschappers.

Hoe heeft dit zover kunnen komen?

“Ten eerste was het slim in elkaar gestoken. Analyses waren prima. De vragen bleken precies goed gesteld. Men geloofde in hem. Dat is een van de redenen dat hij het zo lang heeft vol gehouden. Iedereen liep achter hem aan”, zo geeft Robbert Dijkgraaf aan.

“De directe wetenschap heeft niet kritisch genoeg naar hem en zijn onderzoeken gekeken. Onderzoeken zijn niet nagedaan. De hele wetenschap in Nederland, maar ook ikzelf, heeft hier tekort geschoten”, aldus Dijkgraaf in De Wereld Draait Door (31-10-2011), president van de Nederlandse Koninklijke Academie voor Wetenschappen (KNAW).

Lees meer over fraude in de wetenschap: Isgeschiedenis.nl