Stereotypen staan bekend als de soms impliciete regels die sociaal gedrag in een hokje plaatsen. Maar nemen we ook afscheid van iets dat 'altijd zo geweest is' wanneer een stereotype ter discussie staat?

Dit blog verscheen eerder in de rubriek SocioBLOGie, in Sociologie Magazine 2015, jaargang 1.

Jo Paoletti laat op haar blog Gender Mystique zien dat het linken van de kleur roze aan vrouwelijkheid en blauw aan mannelijkheid geen connectie is die teruggaat tot in het spreekwoordelijke stenen tijdperk. Ze wijst op een kleuradvies uit 1918, waarin roze 'een sterkere kleur'’ wordt genoemd, en daarom voor jongens meer geschikt zou zijn dan het 'delicate blauw' voor meisjes.

Deze nu traditioneel ogende bicolore genderclassificatie deed pas begin jaren zestig haar intrede. De link werd daarna versterkt door de steeds verder uitdijende consumptie-industrie, mede door een opkomst van het onderscheid tussen toys for boys en toys for girls.
Lisa Wade van Sociological Images stelt nu dat een belangrijk deel van de winst die de speelgoed-industrie maakt, gebaseerd is op dit genderen van speelgoed: als ouders aan hun dochter en zoon hetzelfde speelgoed – of dezelfde kleding – zouden kunnen geven, zouden ze maar de helft van het geld uitgeven dan ze nu doen. Verandering hiervan moet dus niet vanuit de industrie komen.

Dit blog van onze hoofdredacteur Roy Kemmers verscheen eerder in Sociologie Magazine 2015, jaargang 1. Niets missen in de sociale wetenschappen? Word abonnee van Sociologie Magazine!

Fysieke kameraadschap

Andere stereotypen die er 'altijd al lijken te zijn geweest' in westerse samenlevingen doemen al snel op. Ook als het gaat over het tonen van intimiteit in vriendschappen tussen mannen. Het visueel rijke Amerikaanse blog The Art of Manliness bespreekt een foto-geschiedenis waaruit blijkt dat de maatschappelijke norm van afstandelijkheid een relatief recente oorsprong kent.
Vooral uit de jaren 1910-20, een tijd waarin fotografie nog niet gedemocratiseerd was en dus vooral tot stand kwam in de studio’s van fotografen, komt een ander beeld naar voren. Brett en Kate McKay bespreken op het blog foto's van mannen die hun kameraadschap een fysieke lading geven, op manieren die voor veel hedendaagse toeschouwers als 'homoseksueel' kunnen worden bestempeld.
Poses waarin twee stoer ogende mannen elkaars handen innig vasthouden, een hand aan de binnenkant van andermans dij, foto's waarop de ene man in een omhelzing bij de andere op schoot zit... Je vraagt je af of dit destijds niet tot sociale weerstand leidde: vroeger was de acceptatie van homoseksualiteit minder groot, menen we tegenwoordig immers te moeten denken.

Poses van mannen

De McKays benadrukken dat de poses op de foto's destijds niet werden gezien als een teken van homoseksualiteit, maar als een alledaagse expressie van innige vriendschap. En ze laten aldus zien dat dit soort lichamelijke intimiteit tussen mannen in de loop der tijd een andere betekenis heeft gekregen. Tegelijkertijd confronteert het blog daarmee op een verfrissende wijze de hedendaagse kijker met de hokjes waarin hij zijn observaties kennelijk plaatst.
 In het boek Picturing Men: A Century of Male Relationships in Everyday American Photography van John Ibson, waaruit de foto's op het blog afkomstig zijn, signaleert de auteur dat er na de Tweede Wereldoorlog een periode aanbreekt waarin de poses van mannen een afstandelijker karakter krijgen. De associatie van dergelijke poses met homo-erotiek is dus pas na de oorlog tot stand gekomen.

 Onder de jonge generatie Millennials neemt de intimiteit onder mannen weer toe, merken de McKays op. Veel minder hokjes die we elke dag gebruiken en ter discussie stellen, zo leren we, 'zijn altijd al zo geweest'.

Dit blog van onze hoofdredacteur Roy Kemmers verscheen eerder in Sociologie Magazine 2015, jaargang 1. Niets missen in de sociale wetenschappen? Word abonnee van Sociologie Magazine!