Sparen, vluchtroutes bepalen, beleggen en reanimeren: het valt allemaal te leren via PC en smartphone. Orly Polak studeerde zowel sociologie als argumentatieleer en geeft nu leiding aan HUB Creations, een bedrijf gespecialiseerd in het maken van educatieve games. 

Tekst: Leonard van 't Hul

Volgens mij kan zelfs ik jullie games gemakkelijk uitspelen… “Onze games zien er leuk en
overzichtelijk uit, maar vergis je niet: achter die eenvoud zit heel wat onderzoek en programmeerwerk. De meeste games die we maken gaan over de vraag waarom mensen
andere beslissingen nemen dan gedacht of gewenst en vervolgens over hoe hun gedrag beïnvloed kan worden. Specifiek gaat het om vragen als: waarom houden mensen zich niet aan wet- en regelgeving? Hoe wordt iemand medicatietrouw? Hoe leer je iemand beleggen?”

Hoe gaan jullie te werk bij het maken van de games?

“Het begint met onderzoek. Over de meeste onderwerpen weten we niks, dus dan interviewen we medewerkers en lezen we ons in. Als we een game maken over beleggen, leren we eerst zelf hoe dat werkt. We leggen daarbij de nadruk op wat mensen lastig vinden – hoewel bedrijven meestal zelf ook al een goed beeld hebben van de knelpunten. Het is belangrijk om erachter te komen of het slechts om een kennisprobleem gaat, of ook over verkeerde prioriteiten en belangenafwegingen.” 

“Op dit moment maken we bijvoorbeeld een game waarin mensen leren omgaan met voorrangsvoertuigen. Eerst gaan we na in welke verkeerssituaties problemen ontstaan. Uit statistieken lezen we daarvoor af in welke situaties de meeste ongevallen met voorrangsvoertuigen plaatsvinden. Dan maken we een analyseschema met mogelijke reacties van bestuurders, hun reactiesnelheid en waar die reacties vervolgens toe kunnen leiden. Vervolgens tekenen we een aantal verhaallijnen uit die we gaan verwerken in de game. In dit geval gaan we op drie verkeerspleinen filmen. We maken eerst opnames tot aan het punt waarin de gebruiker in de game beslissingen moet gaan nemen. En daarna filmen we vanaf een hoogwerker wat de gebruiker had moeten doen.”

Maar is zo’n game genoeg voor een gedragsverandering?

“Leren bestaat uit een pallet van verschillende leerproducten of leerstijlen. En leren door te oefenen is één van de mogelijkheden. In dit geval betreft het omgaan met paniek. Een ander doel van onze programma’s is dat mensen erover gaan praten. We willen de gebruiker inzicht geven en gesprekken op gang brengen.” 

Educatieve games zijn een vorm van digitaal leren waarmee uitgeverijen en mensen als Maurice de Hondt, met zijn Steve Jobs-scholen, experimenteren. Hoe kijk je tegen die ontwikkelingen aan?

“Je moet dit niet willen zien als vervanging voor klassiek leren. Een probleem met digitale
leeromgevingen als Scula is dat niet duidelijk is wát er geleerd wordt. In games zitten namelijk altijd visuele aanwijzingen van de makers die jou de weg naar het goede antwoord wijzen. Kinderen zijn daar volgens mij gevoelig voor. Ze voelen snel aan wat het goede antwoord is, maar weten dan niet waaróm dat zo is.” 

Maar toch zijn games een geschikte manier om iets te leren? 

“Mensen doen graag spelletjes, onderschat dat niet. Ze worden tegenwoordig doodgegooid met informatie, hun hele dag zit vol met lezen en leren. Een game is daarom een aantrekkelijk alternatief, want je kan veel kwijt in een spelomgeving: beeld,
geluid, interactie, beloningsstructuren. Je leert spelenderwijs de consequenties van
gedrag kennen en ziet glashelder waar het fout gaat. Datzelfde geldt voor het bedrijf
dat de resultaten van de spelletjes ontvangt. Bedenk ook dat games een snel en goedkoop alternatief zijn voor organisaties, want ze kunnen niet iedereen steeds maar
van de werkvloer halen.”