Onze wereld is een talige wereld. Helaas en gelukkig zijn we gebonden en verbonden door taal om betekenis te geven aan de wereld om ons heen. Zo zie ik met lede ogen de opmars aan van het woordje kids en krijg ik de rillingen bij modewoorden als 'spannend', 'ingewikkeld' of 'pittig'. Maar dat is allemaal kinderspel in vergelijking met het gebruik van De Vooruitgang.
 Laten we één en ander eerst even helder afbakenen. Want het is mij hier niet te doen om de deur, waar je een gebouw naast de Nooduitgang aan de voorzijde kan verlaten. Soms verwijst De Vooruitgang naar een zelfgenoegzame diagnose, soms gaat de term gepaard met referenties aan de beschaving of het vooruitgangsgeloof. Een seculiere variant van aloude bestemmingsverhalen, weten Leuvense sociologen je te vertellen. Er zijn boeken over De Vooruitgang. En Vooruitgang kan je ook boeken. Behalve op booking.com.
 Genoeg flauwekul. Het gaat me om die collega die me laatst toevertrouwde dat 'we vooruitgang aan het boeken waren'. U kent ze wel. Laatst bij een 'dialoogsessie' in Haagse beleidskringen hoorde ik een beleidsadviseur zich retorisch afvragen of dit nieuwe beleid wel een vooruitgang betekende ten opzichte van het vorige. En daar werd serieus op gereageerd.
 Maar gebeurtenissen in de tijd zijn niet veel meer dan een willekeurige en contingente samenloop van toevalligheden die elkaar opvolgen. Er gaat niets vooruit. Er gaat alleen 'iets'.
 Vooruitgaan heeft ook een assumptie van accumulatie in zich; dat 'we' kunnen leren van het verleden. Dat we niet dezelfde fouten mogen maken. En dat we wellicht zelfs toewerken naar een cumulatiepunt. Maar de tragiek is dat je niet oneindig vooruit kan gaan. De vooruitgang is net als de horizon, of die vreselijke 'stip op de horizon', een steeds vervliedend punt dat zich verwijdert op het moment dat je nabij komt. Vooruitgangsdenken zorgt ervoor dat je 'met je tijd mee moet gaan'. Maar waarheen?
 Denken in vooruitgang is denken in groei. In loopbaanontwikkeling en carrièrepaden. Maar volgens mij komen we langzaam, heel langzaam, tot het inzicht dat groei, economisch dan wel in termen van welvaart of welzijn en geluk, beperkt en gebonden is. Blijven groeien is blijven ontwikkelen, blijven ontwikkelen is blijven investeren, en blijven investeren lijkt dan inherent goed, want zorgt voor de accumulatie van kapitaal. Daarom overwaarderen we vooruitgaan en onderwaarderen we achteruitgaan.
 En dat is tragisch. Want of iets vooruitgaat is nogal een claim. Op persoonlijk niveau kan het mensen maken of breken. Op collectief niveau is het een politieke claim. Tragisch genoeg heeft progressief links in Nederland en Vlaanderen zich vereenzelvigd met vooruitgaan (zie het socialistische De Vooruit in Gent, de SP.A in Vlaanderen of de PvdA met de slogan 'Samen Vooruit!'), alsof vooruitgaan een inherent nastrevenswaardig ideaal is. En dat is niet onschuldig. Want een vooruitgangsfixatie schenkt het monopolie op De Ondergang aan anderen.
 Het zou heerlijk zijn te leven in een wereld zonder claim op een -gang. Want het leven schrijdt voort. Want 'alles blijft/alles gaat voorbij/alles blijft voorbijgaan', om met dichter Jules Deelder te spreken.