De Universiteit van Amsterdam (UvA) is sinds het voorjaar van 2010 een nieuw onderzoekscentrum rijker: het Research Centre Gender and Sexuality. In september gaat het centrum officieel van start met een conferentie en een lezingenreeks.

Decennialang doen diverse onderzoekers aan de UvA al onderzoek naar gender en seksualiteit, en nu wordt dat onderzoek gebundeld in een onderzoekscentrum. ‘Het doel van het centrum is dus niet zozeer het opzetten van het onderzoek op dit gebied, maar meer het verbinden van onderzoek en onderzoekers', vertelt hoogleraar Sociologie prof. dr. Jan-Willem Duyvendak, een van de drijvende krachten achter het centrum. ‘De vorming van het centrum moet het onderzoek naar gender en seksualiteit een extra boost geven.' Dr. Amade M'charek, tevens een van de initiatiefnemers: ‘De meeste collega's die zich op dit onderzoeksveld begeven, doen het ‘erbij'. De organisatie vroeg van hen dat ze zich voornamelijk met hun eigen discipline bezighielden, waardoor het interdisciplinaire onderzoek naar gender en seksualiteit uiteindelijk altijd op het tweede plan kwam. Met de vorming van het centrum willen we daarin verandering brengen.'

Dominant maatschappelijk gegevenHet belang van het onderzoeksveld staat voor Duyvendak en M'charek als een paal boven water. Duyvendak: ‘In het maatschappelijk debat gaat het bijna voortdurend over gender en seksualiteit. Denk aan de discussies over hoofddoekjes, handenschudden door moslims, homoseksualiteit. Gender en seksualiteit is een zeer dominant aanwezig maatschappelijk gegeven. Het is dus niet meer dan logisch, zelfs noodzakelijk, dat we daar ook met een academische blik naar kijken.' M'charek vult aan: ‘Het onderzoeksveld is veel breder dan alleen vrouwenstudies, zoals dat vroeger werd bedreven. Het gaat om mannen en vrouwen; gender-mechanismen zijn namelijk net zo goed van toepassing op mannen. Vroeger gingen onderzoekers uit van het emancipatoire gelijkheidsdenken; wij focussen nu juist op de verschillen tussen man en vrouw, tussen hetero en homo. We doen onderzoek in de brede zin, dus ook naar transgenderiteit, en naar ras en etniciteit.'Duyvendak: ‘In Nederland hebben we te maken met een progressieve meerderheidsopvatting, maar in de praktijk zijn we lang niet zo geëmancipeerd. Een meerderheid van de Nederlandse vrouwen is economisch niet zelfstandig. We accepteren homo's wel "zolang ze maar normaal doen". De meerderheidsnorm bepaalt dus ook hoe mensen in het plaatje moeten passen.'M'charek: ‘Toch geloof ik niet dat de progressiviteit slechts een façade is. Er is genoeg substantie die maakt dat Nederland een tolerant land is, maar tegelijkertijd moeten we niet ontkennen dat er óók sprake is van bittere intolerantie. Aan dit soort zaken willen we als centrum dan ook zeker aandacht besteden.'

Het nieuwe centrum biedt ook input aan diverse bachelor- en mastercursussen zoals ‘The local and global complexity of prostitution', ‘Social theories of sexuality', ‘Macht en identiteit' en de minor ‘Gender and Sexuality'.