Schooluitval heeft een grote invloed op de levensloop en toekomst van jongeren. Het is dan ook belangrijk te weten waarom jongeren ervoor kiezen van school te gaan. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht hebben aangetoond dat de mate van vertrouwen in het onderwijssysteem en andere instituties een van de belangrijkste voorspellers is van schooluitval.

Lage sociaaleconomische status

uit een eerder rapport van het Nederlands Jeugd Instituut (NJI) bleek dat een lage sociaaleconomische status een grote voorspeller is van schooluitval. Risicofactoren voor het vroegtijdig verlaten van school zijn hierbij o.a. een beperkte toegang tot hoger onderwijs, gebrek aan ondersteuning, lage verwachtingen en een hoog stressniveau door financiële problemen. Volgens de onderzoekers van de Universiteit Utrecht is er bij deze bevindingen echter niet stilgestaan bij institutioneel vertrouwen. Daar wilden zij met hun onderzoek, dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications, verandering in brengen.

Institutioneel vertrouwen

Voor het onderzoek werden 1.231 mbo-studenten in Nederland ondervraagd. Volgens hoogleraar Jeugdstudies Catrin Finkenauer, die het onderzoek leidde, stond in de enquêtes de volgende vraag centraal: “in welke mate vertrouw je de overheid, de politie, het schoolsysteem, de media? Hoe lager dit vertrouwen in instituties was, hoe groter de kans op schooluitval bleek.”

Niets missen in de sociologie? Word abonnee van Sociologie Magazine!

Volgens de onderzoekers laten hun bevindingen zien dat individuele zaken zoals motivatie en mentale problemen van studenten niet de enige risicofactoren zijn voor het vroegtijdig stoppen met school. Ook systeemproblemen, zoals een breed gedragen wantrouwen in de school, spelen een belangrijke rol. Finkenauer: “Om schooluitval aan te pakken moeten we het vertrouwen in de school vergroten, en bij sommige leerlingen echt repareren.”

Wat kunnen scholen doen?

Om het vertrouwen in het schoolsysteem te (her)winnen is er volgens de onderzoekers ook een rol weggelegd voor directeuren van mbo’s. Finkenauer stelt namelijk dat vertrouwen niet zomaar op te eisen is, maar dat het verdient moet worden. Volgens de hoogleraar kunnen een transparante besluitvorming en duidelijke en begrijpelijke regels hierbij helpen. Daarnaast moeten onderwijsprofessionals eerlijk communiceren en zich houden aan beloftes. “Op die manier kan vertrouwen terugkeren en groeien. Het is niet wezenlijk anders dan hoe instituties als politici of politie vertrouwen van volwassenen moeten verdienen”, aldus Finkenauer.