Veel sociologen zijn geïnteresseerd in problemen. Er zijn zelfs sociologen die graag 'problemen willen helpen oplossen'. Lieve lezers, hoed u voor dat soort mensen. Je treft ze aan in de wetenschap, in de media en in de politiek. Laat ik, vanwege de recente gemeenteraadsverkiezingen, met een Rotterdams voorbeeld illustreren hoe dat onheuse idee van 'problemen oplossen' eruit ziet.
 Het betreft het campagnefilmpje van de Rotterdamse VVD. Voor degene die het nog niet heeft gezien, hierin wordt Rotterdam als een soort Gotham City met dito grimm-sfeertje neergezet. Het filmpje moet de sfeer oproepen van een wat ongure crime scene city: met bijbehorende schietscènes en dito straattaal (f*cking) wordt die street credibility van lijsttrekker Vincent Karremans nog wat extra kracht bijgezet. Rotterdam vormt het canvas waartegen hij moet floreren. Niet zozeer als lijsttrekker, als politicus of als bestuurder. Nee, hij moet vooral floreren als ondernemer, als de self-made man die “vanuit het niets een eigen bedrijf heeft opgezet”.
 Een ondernemer op het stadhuis: een vrij bedenkelijk statement voor iemand die al sinds 2018 in de raad zetelt en zelfs al enige tijd wethouder en locoburgemeester is. Toch moet het beeld beklijven van een ondernemende buitenstaander. Zo eentje die de boel wel even komt fixen.
 En dat hebben ze geweten bij de opnames van deze film. Een van de locaties waar deze trailer is opgenomen, is toevallig bij mij in de buurt. Daar werd enkele maanden geleden door borden aangekondigd dat er ‘s avonds een opname zou zijn. Prima, weinig bijzonders. Maar toen ik daar ‘s nachts mijn hond uitliet en er twee trailers en een hoogwerker bezig waren om straatlantaarns af te plakken, om de straat dus donkerder te maken dan deze daadwerkelijk is, hoorde ik een crew-member gefrustreerd met de gemeente bellen: “Waarom kan ik nou niemand bereiken bij de gemeente? We willen hier een straatlantaarn afkoppelen en ik krijg alleen maar automatische antwoordapparaten.”
 Tja, en dat om twaalf  uur ‘s nachts. Dan gaat zelfs de deur aan de Coolsingel op slot. Ook met een ondernemer op het stadhuis als opdrachtgever is het lastig spreken met de gemeente of moeilijk een straatlantaarn af te plakken. Zo blijkt maar weer dat problemen zich, zelfs als de oplossing Karremans heet, moeizaam laten oplossen.
 En dan kom ik bij mijn grootste fascinatie bij dit VVD-filmpje, namelijk de boodschap: problemen oplossen. Dat intrigeert me, want naast sociologen hebben ook politici tegenwoordig de mond vol van het 'oplossen van problemen' en 'oplossingsgericht' zijn. Maar: het denken in oplossingen is veelal een onderdeel van het probleem. Dat ligt ook aan de metafoor van de oplossing. Zo lost suiker op in water. De chemische reactie is een oplossing. Daar komt ook onze metafoor vandaan. Zodoende draagt het woord 'oplossing’ in zich de belofte dat er iets verdwijnt.
 Maar in tegenstelling tot de chemische reactie waar iets verdwijnt voegt een oplossing in de sociale werkelijkheid veelal iets toe. Vaak is dat een nieuw probleem. Zo zorgt de oplossing van fileproblematiek (meer asfalt) voor meer problemen (meer verkeersongelukken). Sommige sociologen noemen dat de 'onbedoelde gevolgen' van beleid.
  Bovendien spreken problemen nooit voor zichzelf. Wat een issue tot een probleem maakt is de kern van democratische politiek. Gelukkig heeft de VVD niet het monopolie om te bepalen welk issue een probleem is. Laat staan welke oplossing daarvoor geschikt is. Dus hoed u voor politici of wetenschappers die beweren problemen op te lossen. Ze voegen vaak meer onheil toe dan dat er opgelost kan worden.