Onderzoek door dr. Bram Lancee, socioloog aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), laat zien dat discriminatie bij sollicitatieprocessen een groeiend probleem is in Nederland. Blijkbaar is er de intentie om dit tegen te gaan, door allerlei programma’s en beleid, maar de discriminatie neemt alleen maar toe. ‘We moeten discriminatie op de arbeidsmarkt daarom goed zichtbaar maken, en onderzoeken welke aanpakken effectief zijn’, aldus Lancee, in een persbericht van de UvA.

20.000 sollicitatiebrieven

Voor het grootschalige kwantitatieve onderzoek stuurde Lancee, samen met zijn team aan onderzoekers, 20.000 sollicitatiebrieven naar echte vacatures. De brieven waren van fictieve afzenders met 50 verschillende etnische afkomsten, met variaties aan namen, persoonlijke beschrijvingen en foto’s, maar met overeenkomende kwalificaties, vaardigheden en kwaliteit van de brief. De onderzoekers verwerkten bepaalde etnische of religieuze kenmerken subtiel in de brief. Zo kon iemand vrijwilligerswerk doen bij een Moslimorganisatie, of de “sollicitant” liet terloops vallen geboren te zijn in Mexico, maar opgegroeid te zijn in Nederland. De uitkomst ervan verontrustte Lancee.

Zorgwekkende uitkomst

Lancee: ‘In Nederland kregen mensen met een niet-Nederlandse achtergrond gemiddeld 20% vaker 0- reactie op hun brief. En als we het uitsplitsen naar etnische achtergrond zien we dat vooral sollicitanten met een Ethiopische, Oegandese, Pakistaanse of Marokkaanse achtergrond last hebben van discriminatie. Zij moeten meer dan 2 keer zo veel brieven schrijven voordat ze uitgenodigd worden op een gesprek. Vergelijk dat met een Duitse sollicitant, die zelfs minder dan het gemiddelde hoeft uit te sturen.’ De onderzoekers verwerkten de resultaten in grafieken, die hier gepubliceerd zijn.

Hoofddoek

Sollicitanten met een hoofddoek hebben het in Nederland nog lastiger, waaruit blijkt dat religieuze discriminatie nog sterker is, bovenop de reeds bestaande etnische discriminatie. Wanneer de sollicitant een foto had waarop ze een hoofddoek droeg, daalde de kans op een reactie naar 40% ten opzichte van vrouwen zonder hoofddoek.

Niets missen in de sociale wetenschappen? Word abonnee van Sociologie Magazine!

Toedracht discriminatie

Het ‘waarom’ achter de sollicitatiediscriminatie ziet Lancee tweeledig. Zo is er ‘smaak’ of taste based-discriminatie, en statistische discriminatie. Bij taste based-discriminatie heeft de recruiter of werkgever een persoonlijke, onbewuste culturele voorkeur voor mensen die lijken op henzelf. Lancee: ‘Vaak spiegelen we onszelf aan anderen.’ Bij statistische discriminatie gaat het over negatieve stereotypen over bepaalde etniciteiten waardoor de werkgever beïnvloed wordt.

Bestrijding

Lancee ziet drie manieren om deze discriminatie te bestrijden. Ten eerste ziet de onderzoeker heil in de professionalisering en formalisering van sollicitatieprocessen. Zodoende worden sollicitanten op dezelfde criteria getoetst. Ten tweede kan het inzetten van diversity advocates, in combinatie met diversity/bystander training een goede manier zijn om awareness te vergroten. Tot slot bevinden de wetenschappers dat het sollicitatieproces anoniem zou moeten verlopen, zodat het onderscheid wegvalt.

Het hele onderzoeksrapport lees je hier.

Niets missen in de sociale wetenschappen? Word abonnee van Sociologie Magazine!