Jonge moslims in Nederland

Hoe staan jonge Marokkanen en Turken in het leven? Hoe combineren zij de verwachtingen van familie met hun eigen voorkeuren? Welke rol speelt de islam hierbij? Zien ze hun toekomst met vertrouwen tegemoet? Zulke vragen staan centraal in het onderzoek van de Universiteit van Amsterdam naar jonge moslims in de Nederlandse samenleving. Van Allah tot Prada is de titel van het eerste onderzoeksrapport van een jaarlijks te herhalen monitor in opdracht van FORUM. De monitor heeft als doel om ontwikkelingen in culturele identiteit, leefstijl en religie onder jonge moslims in Nederland te signaleren en te duiden.

Allochtonen

Dirk Korf was als hoogleraar criminologie bij het project betrokken en stelde zich de volgende vraag: Pars pro toto? In hoeverre kun je generaliseren? In een lezing stelt hij deze kernkwestie van menig onderzoek aan de orde. De onderzoeksgroep van Korf bevindt zich immers onder aan een keten van definities waarover al de nodige discussie bestaat. ‘Allochtonen’ is bijvoorbeeld de breedste definitie, dan volgt ‘niet-westerse
allochtonen’, vervolgens ‘Marokkanen’ (‘en criminaliteit’ – het specialisme van Korf) en tot slot ‘moslims’ (‘en radicalen’). Kun je ook bij deze laatste omschrijving wel spreken van
een groep?

Panels

Korf c.s. deden onderzoek naar de jongeren aan de hand van panelstudies. Dit zijn individuele interviews met een panel van sleutelfiguren die toegang hebben tot een groot aantal netwerken van jonge Turken en Marokkanen. De methode van de zogenaamde focusgroep, waarbij sleutelfiguren samen worden geïnterviewd, bleek bij nader inzien
ongeschikt. Orthodoxe jongeren domineerden de discussies, terwijl de meer liberale moslims hun mond hielden. De uiteindelijke resultaten maken korte metten met de beginvraag van Korf: achter de term moslimjongeren blijkt een enorme verscheidenheid in gedrag en houding schuil te gaan. En in de gesprekken komen niet alleen religieuze onderwerpen naar voren, maar allerhande adolescententhema’s.

Slickers

Toch vindt Korf voor het in kaart brengen van de onderlinge overeenkomsten en verschillen weer een nieuwe typologie uit. Met behulp van twee assen met daarop de meer of mindere oriëntatie op ‘scholing/werk’ en op ‘religiositeit’, ontstaat een indeling
van vijf typen: conformisten, neo-orthodoxen, flexibelen, hedonisten en escapisten. De jongeren zelf blijken overigens ook onderscheid te maken, tussen bijvoorbeeld hipperds,
slickers en gettoboys. Een deel spreekt blijkbaar niet voor het geheel, ook al zijn er overeenkomsten te ontdekken. Tot slot is er voor de meerderheid van de onderzochten
een positieve bevinding te melden. Zij blijken zich in hun maatschappelijk functioneren niet belemmerd te voelen door negatieve beeldvorming. Het maakt sommigen zelfs extra gemotiveerd om succesvol te worden.

Literatuur

Ton Nabben, Dirk Korf en Berfin Yesilgöz (2006), Van Allah tot Prada. Identiteit, leefstijl en geloofsbeleving van jonge Marokkanen en Turken. Utrecht: FORUM, Rotterdam: Ger Guijs

Noot

De lezing van 9 juni 2006 werd georganiseerd door het International Institute for the Study of Islam in the Modern World (ISIM) en het Institute for Migration and Ethnic Studies (IMES).